null

Je zou de Vaartsche Rijn een middeleeuws wereldwonder kunnen noemen

location: Rudolf Magnus Instituut

De Vaartsche Rijn een middeleeuws wereldwonder?

aart van de stad Utrecht met wijde omgeving; met weergave van wegen, watergangen en bebouwing buiten de binnenstad; met weergave van een verdedigingswal met bastions en gracht tussen de Vecht en Vaartsche Rijn in de eerste linie en vier hoornwerken tussen de Vecht en de Vaartsche Rijn langs de stadsgracht in de tweede linie. Met een opgeplakte strook van het gewijzigd ontwerp bij de Vaartsche Rijn.
aart van de stad Utrecht met wijde omgeving; met weergave van wegen, watergangen en bebouwing buiten de binnenstad; met weergave van een verdedigingswal met bastions en gracht tussen de Vecht en Vaartsche Rijn in de eerste linie en vier hoornwerken tussen de Vecht en de Vaartsche Rijn langs de stadsgracht in de tweede linie. Met een opgeplakte strook van het gewijzigd ontwerp bij de Vaartsche Rijn.source: Het Utrechts Archief

De Vaartsche Rijn een middeleeuws wereldwonder?

Dankzij het middeleeuws waterbeheer konden de waterstanden in het moerasgebied tussen Wijk bij Duurstede en Utrecht worden beheerst en daarmee deze gronden worden ontgonnen. Ook was het kanaal een belangrijk onderdeel in het verhaal over hoe Utrecht een stad werd.

Wie had recht op de nieuw ontgonnen gebieden?

 Zegel van bisschop Godebald, getekend door door Diederik  Justusz. van Atteveld in 1689.
Zegel van bisschop Godebald, getekend door door Diederik Justusz. van Atteveld in 1689. source: Het Utrechts Archief

Wie had recht op de nieuw ontgonnen gebieden?

Niet de keizer, vond bisschop Godebald. Godebald speelde een belangrijke rol bij die ontginningen, en daarmee bij de economische ontwikkeling van Utrecht. Hij vond namelijk dat hij het voor het zeggen had in Utrecht en erkende de macht van de keizer niet. Keizers zetten bisschoppen in als belangrijke bestuurders van hun rijk, maar dat ging dus niet altijd even soepel.

Bisschop vs. keizer: wie wint?

Het wapen van de provincie Utrecht, vastgehouden door een bisschop, omringd door spelende engeltjes.
Het wapen van de provincie Utrecht, vastgehouden door een bisschop, omringd door spelende engeltjes.source: Het Utrechts Archief

Bisschop vs. keizer: wie wint?

Kort na Pinksteren vielen de mannen van bisschop Godebald de mannen van keizer Hendrik V plotseling aan. Er ontstond een felle strijd, waarbij vele doden vielen. Uiteindelijk sloegen de mannen van de keizer de aanval af en werden de daders gevangen gezet.

En bisschop Godebald?

source: Het Utrechts Archief

En bisschop Godebald?

Hij werd op beschuldiging van majesteitsschennis in de boeien geslagen. Hij kwam later vrij en betaalde naast zijn borg nog een heel andere grote prijs. De keizer dwong Godebald om de Utrechters stadsrecht te geven. De inwoners van Utrecht mochten een stadswal aanleggen én kregen een eigen bestuur en rechtbank. Dat is bijna 900 jaar geleden! Daarmee heeft Utrecht het op een na oudste stadsrecht van Nederland.

Wat waren de gevolgen voor de de stad?

De grote zaal van paleis Lofen, 1100-1130
De grote zaal van paleis Lofen, 1100-1130source: Het Utrechts Archief

Wat waren de gevolgen voor de de stad?

De stad Utrecht zou hierna uitgroeien tot de grootste en belangrijkste middeleeuwse stad van de Noordelijke Nederlanden. Keizer Hendrik V bevestigde het stadsrecht in twee perkamenten oorkonden, die op 2 juni werden opgesteld in paleis Lofen.

storyFeedbackQuestion

exploreArea