De stad Utrecht heeft behoefte aan goed opgeleide protestantse predikanten, juristen en artsen. Daarom wordt de Illustere School opgericht, alleen toegankelijk voor mannen. Op 26 maart 1636 wordt deze door het provinciebestuur verheven tot de stedelijke Universiteit Utrecht. Deze dag vieren we nu nog steeds.

De oprichting van de universiteit was een feestelijke dag. Een van de hoogleraren Theologie aan de universiteit en later ook de rector, Gisbertus Voetius, las die dag een bijbelstuk voor om de universiteit te zegenen. Hij mocht daarnaast slimme stadsgenoten uitnodigen die dag te komen spreken. Een van die personen was Anna Maria van Schurman, die jarenlang tegenover hem op het Domplein woonde.

Anna schreef het gedicht 'Op het Sermoen'. Maar Voetius vroeg haar ook een gedicht in het Latijn te schrijven. In dit gedicht was ze kritisch: waarom is de universiteit niet voor vrouwen toegankelijk? Ze eindigt het gedicht met de lijfspreuk van de universiteit: Sol iustitiae illustra nos ('Zon van gerechtigheid, straal op ons'). Straal op iedereen, dus ook op vrouwen.

Na publicaties van haar gedichten werd Anna Maria toch toegelaten op de met mannen gevulde universiteit. College volgen gebeurde in een apart hokje, achter een gordijn. Dit klinkt misschien gek, maar vrouwen en mannen zaten toen vaker gescheiden van elkaar. Bijvoorbeeld in de kerk, om zo niet afgeleid te raken door het andere geslacht.

Anna Maria had voorafgaand aan de oprichting van de universiteit al veel kennis van talen. Ook had ze kennis van geschiedenis, poëzie, filosofie, psychologie, medicijnen en in het bijzonder theologie. Ze was daarnaast artistiek en kon muziek maken, kalligraferen (ook in glas, zoals op de foto), tekenen, schilderen, hout bewerken en in was boetseren. Op de universiteit waren de faculteiten nog niet zo uitgebreid als vandaag. Ze studeerde er medicijnen, talen en theologie.