Unie van Utrecht: Leve de Geuzen!
Voorstraat 30
Unie van Utrecht: Leve de Geuzen!
Voorstraat 30
‘Ik voel mij verraden! Wij edelen hadden een afspraak: een tolerante houding tegenover onze protestanten. Dat was vastgelegd in het Smeekschrift der Edelen, dat ik hoogstpersoonlijk heb overhandigd aan de landvoogdes. ‘Geuzen.’ ‘Bedelaars.’ Zo werden we genoemd, en we waren er trots op. En nu keren een paar edelen mij de rug toe, ze hebben afstand gedaan van ons verbond. Ook Willem van Oranje durft zich niet openlijk uit te spreken tegen de Spanjaarden. Ondertussen ben ik druk bezig met het organiseren van een legermacht die calvinisten waar dan ook te hulp kan schieten. Ik zal Vianen blijven verdedigen totdat er niks meer te verdedigen valt. Leve de Geuzen!’
‘Den Coninck van Hispangien, Heb ick altijt gheeert,’ wordt er gezongen in het eerste couplet van ons Nederlands volkslied. De Nederlandse edelen staan in de jaren zestig van de zestiende eeuw voor een dilemma: moeten ze trouw blijven aan de Spaanse koning Filips II, die bezig was met een kettervervolging van protestanten, of moeten ze trouw blijven aan de beloofde tolerantie tegenover de protestanten? Het laatste is immers vastgelegd in het Smeekschrift der Edelen. Terwijl Willem van Oranje twijfelt, maakt Hendrik van Brederode zijn keus. Hij brengt in Vianen een legermacht op de been en schiet de calvinisten in Amsterdam, Den Briel en Delft te hulp. Enkele edelen durven met de komst van de beruchte Hertog van Alva niet in opstand te komen en nemen afstand van het Verbond der Edelen. Ook Willem van Oranje waagt het niet zich openlijk uit te spreken en steunt in het geheim het gewapende verzet. Pas na het plotselinge overlijden van Hendrik van Brederode in 1568 kiest Willem van Oranje onomwonden voor het gewapende verzet.
