Unie van Utrecht: een verzoek om tolerantie

Duetlaan 3

Unie van Utrecht: een verzoek om tolerantie
Een tekening van Kasteel Vronesteyn, 1646-1647. source: Roelant Roghman

Unie van Utrecht: een verzoek om tolerantie

Duetlaan 3

‘Kun je het je voorstellen dat hier ooit een groot kasteel stond? Het kasteel heette Vronesteyn, en daar heb ik in gewoond. Ik ben alleen bang dat ik het kasteel nooit meer terug ga zien. Ik ben namelijk een paar dagen geleden door de Spanjaarden uit mijn bed getrokken en gevangengezet in de dwangburcht Vredenburg. Ik word aangeklaagd voor rebellie tegen de landsheer… en daar staat de doodstraf op. Ook word ik beschuldigd van het bijwonen van een hagenpreek van Schele Gerrit, en bovendien beweert men dat ik de beeldenstormers uit Jutphaas heb aangemoedigd. Maar niets is minder waar! Ik heb dan wel mijn handtekening onder het smeekschrift gezet, maar dat betekent niet dat ik óók een ketter ben. Ik heb het smeekschrift ondertekend omdat ik vind dat de ketters minder streng vervolgd moeten worden, maar nu kost het mij de kop…’

readMore

Tolerantie, daar wordt om gevraagd in het Smeekschrift der Edelen (1566). Het smeekschrift was een verzoek van Nederlandse edelen aan de landvoogdes van de Nederlanden, Margareta van Parma. Zij hoopten op een verzachting van de ketterjacht tegen het opkomende protestantisme. De politieke daad van edelen die het verzoek hebben ondertekend, onder wie Adriaen van Vronesteyn, past binnen de verzoenende houding die Utrecht aanneemt tegenover de ketters. Toch radicaliseert de reformatie verder. Dit leidt tot een felle tegenreactie van de Spaanse vorst, die de hertog van Alva naar de opstandige gewesten stuurt. Alva treedt met harde hand op en stelt een Bloedraad aan: iedereen die ook maar enig verzet durft te bieden tegen de landsheer wordt vervolgd.

exploreArea