Fort Blauwkapel
Bastionweg 2
Bijgedragen door
Fort Blauwkapel is een van de van zestien militaire forten die in een boog rond Utrecht gebouwd zijn. De forten zijn onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, die in het begin van de negentiende eeuw werd aangelegd om aanvallen vanuit het oosten af te slaan. Bij oorlogsdreiging konden van Muiden tot aan de Biesbosch brede stroken land onder water worden gezet om de vijand de doorgang naar de rest van Nederland te beletten.
Anders dan de andere forten is Fort Blauwkapel gebouwd rond een bestaand dorp: Blauwkapel, dat vroeger Voordorp heette. Het dorp bestond al in de middeleeuwen en is vernoemd naar het kerkje waarvan de wanden en het gewelf blauw waren geschilderd, de kleur van Maria.
Fort Blauwkapel is een van de grootste Utrechtse forten en is tot drie keer toe ‘in stelling gebracht’. Dat wil zeggen dat het fort gereed werd ge- maakt om een aanval af te slaan. Een van de laatste keren was tijdens de Eerste Wereldoorlog. Op basis van een spionagerapport zag het Duitse leger er toen van af om ons aan te vallen. Zo kon Nederland neutraal blijven.
De komst van moderne vliegtuigen maakten de forten als verdedigings- bolwerk overbodig. Maar Fort Blauwkapel is nog wel gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het kerkje werd als stal gebruikt en een deel van het fort deed dienst als gevangenis voor oorlogsmisdadigers. Sindsdien heeft een groot deel van het fort een nieuwe bestemming gekregen. Het Gilde Utrecht geeft er rondleidingen en scoutingclub Willem de Zwijger heeft er zijn clubhuis.
Tekst: Mathijs Meinderts
