De Universiteit Utrecht, opgericht in 1636, is een van de oudste universiteiten van Nederland. Inmiddels telt Utrecht dertigduizend studenten.

Drie jaar na de oprichting werd op het toenmalige bastion Sonnenborgh de Hortus Botanicus aangelegd. Dat is Latijn voor ‘botanische tuin’. In de relatief kleine tuin stonden zo’n 650 verschillende kruiden en planten.

Niet voor de mooi, maar voor onderzoek van medicijnstudenten naar de geneeskrachtige werking van de gewassen. Biologie werd toen nog niet onderwezen aan de Universiteit Utrecht.

In 1723 verhuisde de tuin naar een stuk grond aan de Nieuwegracht en in 1987 naar het Utrecht Science Park, zoals de Uithof tegenwoordig heet. Wegens ruimtegebrek in het centrum was daar in de jaren zestig al een groot deel van de universiteit naartoe verplaatst.

De vroegere botanische tuin, de Oude Hortus, is nu een museumtuin en ligt naast het Universiteitsmuseum. Daar staan bomen die destijds te oud waren om te verplaatsen, zoals een ginkgo van bijna tweehonderd jaar. In de orangerie staan planten die anders de winter niet zouden overleven.

De plek van de huidige Botanische Tuinen ligt op en rond Fort Hoofd- dijk. Net als Fort Blauwkapel was het onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het eerste deel van de tuinen bestaat uit een gigantische rotstuin die al in 1963 is aangelegd. Daarvoor werd ruim 2.000 ton steen uit de Belgische Ardennen gehaald. De aanleg van de overige tuinen volgde later.

Vroeger werden de Botanische Tuinen vooral door studenten gebruikt, maar tegenwoordig kun je er ook als gewone bezoeker terecht. De Tuinen zijn heel leerzaam, en je kunt er uren van genieten. Neem alleen al de bloemen en planten in de tropische kassen – alsof je in het oerwoud loopt. En wat te denken van het bijenhotel en de vlinderkas? Je kijkt je ogen uit!

Tekst: Mathijs Meinderts