Natuurgebied Amelisweerd ligt aan de Kromme Rijn, tussen Utrecht en Bunnik. Het dankt zijn naam aan ridder Amelis, die een landgoed langs de Kromme Rijn bewoonde. Een weerd, of waard, is de oude naam voor een vlak landschap in een rivierengebied.

Amelisweerd bestaat uit de landgoederen Oud- en Nieuw-Amelisweerd en Rhijnauwen. Oud-Amelisweerd was oorspronkelijk een zomerhuis. Het is eind achttiende eeuw gebouwd in opdracht van Gerard Godard Taets van Amerongen, en het Chinese behang dat hij destijds uitkoos zit nog altijd op de muren.

Na Gerards dood in 1808 verkocht zijn zoon het landhuis aan Lodewijk Napoleon, de jongere broer van keizer Napoleon. Lodewijk was destijds ko- ning van Holland. Hij heeft het drie jaar in bezit gehad en er maar acht dagen gewoond. Een reeks nieuwe bewoners volgde, tot de gemeente Utrecht het landhuis in 1951 kocht. Het huis werd nog wel bewoond, maar in 1989 ging het open voor publiek. Sinds kort is het een podium voor exposities op het gebied van kunst, wetenschap en geschiedenis.

Op het landgoed kun je eten in restaurant De Veldkeuken. De groenten die je daar geserveerd krijgt, komen van moestuin Amelis’Hof. Die was er al in de achttiende eeuw. Nieuw-Amelisweerd wordt nog altijd bewoond, en landhuis Rhijnauwen was eerst een jeugdherberg en is nu Stayokay Hostel Bunnik.

Amelisweerd is een klein maar rijk natuurgebied. Als je geluk hebt, en stil bent, kun je er reeën zien, maar ook hazen en konijnen. Het is de vaste broedplaats van onder andere bos- en ransuilen en de grote bonte specht.

Een gedeelte van het bos moest in 1982 plaatsmaken voor de aanleg van de A27. Dat ging gepaard met felle protesten: tegenstanders bouwden boomhutten om het kappen te verhinderen. Het leidde tot uitstel, maar niet tot afstel.

En opnieuw dreigt een stuk bos verloren te gaan. De A27 moet worden verbreed. Ook nu zijn er protesten. Misschien dit keer met meer succes.

Tekst: Mathijs Meinderts